Z żalem żegnamy naszego wieloletniego, emerytowanego pracownika
prof. zw. dr. hab. LUCJANA KOCIKA
wybitnego socjologa, Drogiego Przyjaciela,
Osobę, która zawsze wnosiła ciepło i humor w nasze środowisko.
Drogi Lucjanie, pozostaniesz na zawsze w naszej pamięci,
przede wszystkim przez Twoje ważne prace z zakresu socjologii rodziny i socjologii wsi.
Rodzinie i Najbliższym Profesora
składamy wyrazy serdecznego współczucia.
Dyrekcja oraz pracownicy i pracowniczki
Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Prof. zw. dr hab. Lucjan Kocik (1944 – 2022)
W dniu 8 września 2022 roku zmarł Lucjan Kocik, wieloletni pracownik naszego Instytutu. Przez lata związany był z Zakładem Socjologii Struktur Społecznych. Był uczniem prof. dr Kazimierza Dobrowolskiego oraz prof. dr. hab. Władysława Kwaśniewicza. Badania Lucjana zawsze skupiały się w obszarze socjologii wsi, skoncentrowane na jej przemianach przede wszystkim pod wpływem szeroko rozumianych procesów modernizacji. Kolejne jego kroki badawcze układają się w bardzo konsekwentny wywód. Rozpoczynał od analizy przemian rodziny. Jego praca doktorska poświęcona była właśnie przemianom tradycyjnej rodziny chłopskiej. Z jej rezultatami możemy się zapoznać w pracy opublikowanej w roku 1976 pt. Przeobrażenia funkcji współczesnej rodziny wiejskiej. Zainteresowania te Lucjan kontynuował w swojej pracy habilitacyjnej, opublikowanej w roku 1986 pt. Rodzina chłopska w procesie modernizowania się wsi polskiej, będącej rezultatem wieloletniego programu badawczego realizowanego wspólnie z Zygmuntem Seręgą.
Trzeba także podkreślić, że Lucjan analizował nie tylko problemy przemian polskiej wsi, ale także zagadnienia przemian rolnictwa w innych krajach. W latach 80. XX wieku uzyskał prestiżowe amerykańskie stypendium przyznawane przez American Council of Learned Societies, które umożliwiło Mu wyjazd do Stanów Zjednoczonych i podjęcie badań nad farmerami polskiego pochodzenia w stanie Wisconsin. Wyniki tych badań Lucjan zawarł w opublikowanej w roku 1990 pracy pt. Polski farmer w Ameryce. Studium na przykładzie stanu Wisconsin w USA.
Problematykę wsi Lucjan analizował nie tylko przez pryzmat przemian rodziny. Dowodem tego są dwie jego kolejne monografie, opublikowane w latach 2000 oraz 2001. W pierwszej zatytułowanej Między przyrodą, zagrodą i społeczeństwem podjął istotne problemy roli i znaczenia przyrody w chłopskiej mentalności i gospodarowaniu. Z kolei w drugiej, której nadał wymowny tytuł Trauma i eurosceptycyzm polskiej wsi dokonał analizy konsekwencji procesów transformacji ustrojowej na wsi oraz lęków i obaw jej mieszkańców w obliczu integracji Polski z Unią Europejską.
Lucjan praktycznie do końca okresu swojej aktywnej działalności naukowej nie porzucił jednak problematyki rodziny. Powrócił do niej w swoich ostatnich publikacjach, przygotowując w gruncie rzeczy ogólne rozważania dotyczące przeobrażeń rodziny w świecie współczesnym. Są one zawarte w monografiach: pierwszej pt. Wzory małżeństwa i rodziny. Od tradycyjnej jednorodności do współczesnych skrajności, wydanej w roku 2002 oraz drugiej pt. Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata, wydanej w roku 2006.
Prowadząc intensywną działalność badawczą Lucjan nie zaniedbywał także dydaktyki. Wypromował spore grono osób, które uzyskały tytuł magistra socjologii, zarówno na studiach socjologicznych, jak i na kierunku pracy socjalnej. Był także promotorem w przewodach doktorskich, a jednym z jego uczniów jest pracownik naszego Instytutu prof. Piotr Nowak.
Na koniec pewien osobisty akcent. Razem z Lucjanem odszedł ostatni z trójki moich nauczycieli (obok Władysława Kwaśniewicza oraz Zygmunta Seręgi) z dawnego Zakładu Socjologii Struktur Społecznych.
Cześć Jego pamięci!
Krzysztof Gorlach
Z wielkim żalem żegnamy dziś wieloletniego pracownika Instytutu Socjologii UJ prof. dr. hab. Lucjana Kocika. Droga życiowa Pana Profesora łączy się nierozerwalnie z całą historią naszego Instytutu. Urodzony w Janowicach pod Tarnowem Lucjan Kocik ukończył w studia socjologiczne w Katedrze Etnografii Ogólnej i Socjologii na Wydziale Filozoficzno- Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1967r. Promotorem jego pracy magisterskiej zatytułowanej Społeczno-kulturowe uwarunkowania procesu wkraczania telewizji do środowiska wiejskiego, był prof. Kazimierz Dobrowolski. Już w tej pracy uwidacznia się kierunek poszukiwań badawczych Lucjana Kocika, problematyka socjologii wsi i rolnictwa a także socjologii rodziny. Z czasem pojawią się kolejne zagadnienia z zakresu socjologii migracji i zmiany społecznej. Jednocześnie Lucjan Kocik stanie się konsekwentnym rzecznikiem stosowania w badaniach socjologicznych proponowanej przez Dobrowolskiego metody integralnej.
Profesor Lucjan Kocik odegrał ważną rolę w formowaniu środowiska naukowego Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego jako młodszy kolega, współpracownik i przyjaciel współtwórcy Instytutu – prof. dr hab. Władysława Kwaśniewicza. Najważniejsze szczeble kariery naukowej osiągał Lucjan Kocik w Instytucie Socjologii UJ. Tu pracował jako początkujący badacz stażysta, tu również kontynuował prace naukową i dydaktyczną, gdy uzyskał z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej tytuł profesorski w roku 2002.
Do najważniejszych prac prof. Lucjana Kocika należą monografie "Przeobrażenia funkcji współczesnej rodziny wiejskiej". Prace Komisji Socjologicznej, Ossolineum 1976, "Rodzina chłopska w procesie modernizowania się wsi polskiej". Uniwersytet Jagielloński. Rozprawy habilitacyjne nr 107. Kraków 1986, "Polski farmer w Ameryce. Studium na przykładzie stanu Wisconsin w USA". Ossolineum 1990, "Między przyrodą, zagrodą i społeczeństwem. Społeczno-kulturowe problemy ekologii wsi i rolnictwa", UJ, Kraków, 2000, "Trauma i euro sceptycyzm polskiej wsi", Universitas, 2001. Ogółem prof. Lucjan Kocik ma na swoim koncie dziesięć monografii naukowych, dziesiątki artykułów i innych prac ogłaszanych w czasopismach naukowych i pracach zbiorowych publikowanych w kraju i zagranicą. Prof.Lucjan Kocik był również stypendystą American Council of Learned Societies, przebywał jako profesor wizytujący na uniwersytetach amerykańskich, w tym na Uniwersytecie Wisconsin. Był wielokrotnie nagradzany za swoje osiągniecia naukowe przez władze rektorskie Uniwersytetu, władze miasta Krakowa i władze państwowe. Pełnił również funkcję Kierownika Zakładu Socjologii Obszarów Wiejskich i Stosunków Agrarnych w latach 2000-2003.
Lucjan Kocik był wybitnym socjologiem i badaczem wsi polskiej, a jednocześnie człowiekiem bezpośrednim, niezwykle życzliwym i obdarzonym ogromnym poczuciem humoru. Zmarły zapisał wspaniałą kartę w historii Instytutu Socjologii UJ i uosabiał najlepsze strony postawy akademickiej: otwartość na dialog, pracowitość i wytrwałość, uczciwość i skromność.
Piotr Nowak i Marcin Lubaś