Institute of Sociology

#trzecistopienwtajemniczenia to cykl, w którym prezentujemy działalność naukową doktorantek i doktorantów Instytutu Socjologii UJ

bohater: mgr Damian Gałuszka
tytuł pracy doktorskiej: Rola gier cyfrowych w realizacji założeń pomyślnego starzenia się

Prowadzone przeze mnie badania są próbą odpowiedzi na pytanie, na ile – w kontekście polskim – gry cyfrowe mogą być wykorzystywane do wspierania osób starszych w procesie starzenia się. Ten zamysł wpisuje się w wizję tzw. pomyślnego starzenia się – czyli takiego, które umożliwia zachowanie możliwie długo wysokiego poziomu różnego rodzaju aktywności, związanych z życiem towarzyskim, ze sprawnością fizyczną i intelektualną. Oczywiście człowiek z wiekiem coraz bardziej poddaje się pewnym ograniczeniom wynikającym z procesu starzenia się – koncepcja pomyślnego starzenia się zakłada jednak, że mimo wszystko podejmujemy wysiłek ku temu, by ten negatywny wpływ zachodzących zmian ograniczyć. Mamy wiele przykładów – głównie z krajów zachodnich – że gry cyfrowe mogą być w tym obszarze z powodzeniem wykorzystywane! Natomiast nikt się dotychczas szerzej nie zajmował w Polsce tą kwestią. Moje badania dotyczą perspektywy indywidualnej, ale i tej instytucjonalnej. Nie chodzi zatem tylko o to, by sprawdzić jak dziś pewni seniorzy - pionierzy wykorzystują technologię w swoim życiu, ale także o zbadanie, na ile polskie instytucje senioralne są gotowe na to, by na wykorzystywanie gier się otworzyć.

Można na to spojrzeć z różnych perspektyw. Po pierwsze z indywidualnej perspektywy osoby starszej. Gry stanowią kolejną możliwość przeciwdziałania negatywnym konsekwencjom starzenia się, sprzyjają podtrzymywaniu czy wręcz rozbudowywaniu sieci towarzyskich. Oczywiście to także nowy sposób na spędzanie wolnego czasu – przejście na emeryturę jest istotnym w życiu człowieka momentem także dlatego, że dość nagle uwalniają się istotne zasoby czasowe. Także pewne szersze przemiany społeczne (np. w zakresie funkcjonowania rodziny) wpływają na styl życia niektórych osób starszych, które na przykład rzadziej podejmują „tradycyjne” role społeczne, choćby opieki nad wnuczętami, przez co mogą rozwijać swoje pasje.
Problematyka ta ważna jest także z perspektywy określonych polityk społecznych i instytucjonalnych – pracy instytucji, ich rozwoju i planów, poszerzania oferty skierowanej do seniorów. Moim zamierzeniem jest, by praca ta stanowiła podstawę do pewnej zmiany, aby profesjonaliści otworzyli się na gry, by dostrzeżono ich ogromny potencjał i częściej po nie sięgano.
I w końcu trzeci wymiar – poziom makro związany z dynamicznie zachodzącymi zmianami makrospołecznymi. Starzenie się społeczeństwa jest kwestią globalną i każde ze społeczeństw musi się z tym w pewien sposób zmierzyć. Widoczna i coraz bardziej odczuwalna staje się potrzeba wypracowania i upowszechnienia nowych wzorów spędzania wolnego czasu przez osoby starsze. Gry cyfrowe i świat technologii stać się mogą właśnie taką ciekawą alternatywą!

Lubię podejmować tematy, które wcześniej nie były przedmiotem szerszego zainteresowania badawczego – to jest dla mnie fascynujące, takie „białe plamy”, których z oczywistych względów jest już coraz mniej. Nie mniej ważne dla mnie było uświadomienie sobie przenikania się dwóch istotnych procesów: starzenia się społeczeństwa i rosnącego współcześnie znaczenia zabawy i gier w różnych kontekstach życia społecznego, co bywa określane mianem ludyfikacji kultury. Chciałbym też przełamać niestety popularny sposób myślenia, sprowadzający gry do osób młodych i pokazać potencjał tego medium w kontekście najstarszych odbiorców.

Interesuje mnie to, jak technologie – a technologie cyfrowe w szczególności – wpływają na nasze życie, na społeczeństwo i kulturę. Ta fascynacja wynika też z moich wcześniejszych doświadczeń. Zawsze byłem zainteresowany informatyką, uczyłem się też programować. Od początku chciałem łączyć perspektywę socjologiczną z zainteresowaniem technologią – szczególnie technologią cyfrową i tym, jak ona wpływa na nasze funkcjonowanie i proces zmian społecznych. Dlatego też interesuję się trochę transhumanizmem, STS (science, technology and society studies), tym jak technologie się zmieniają i jak modyfikują nas i rzeczywistość, w której żyjemy. Co poza tym? Jestem typem domatora. Dobrze czuję się w fotelu z książką lub padem w ręku, ale lubię też od czasu do czasu podróżować. Cenię sobie możliwość próbowania różnych rzeczy i poszerzania swoich doświadczeń.

Promotorem pracy mgr. Damiana Gałuszki jest prof. dr hab. Janusz Mucha