Humanistyczne rytuały przejścia

#trzecistopienwtajemniczeina to cykl, w którym prezentujemy działalność naukową doktorantek i doktorantów Instytutu Socjologii UJ

bohaterka: mgr Agata Rejowska-Pasek
tytuł pracy doktorskiej: Humanistyczne rytuały przejścia – rekonstrukcja znaczeń

Czym się zajmuję?

W mojej pracy doktorskiej zajmuję się badaniem sposobów funkcjonowania humanistycznych rytuałów przejścia (ślubów, pogrzebów) w Polsce oraz próbą rekonstrukcji znaczeń w nich zawartych. Analizowane rytuały są w Polsce zjawiskiem stosunkowo nowym, ale obserwuje się ciągły wzrost ich popularności. Główną cechą dystynktywną wskazywaną przez propagatorów humanistycznych ceremonii jest ich indywidualistyczny charakter i „zorientowanie na człowieka”. Badane rytuały na tle swoich religijnych odpowiedników wyróżniają się również zsekularyzowaniem. Ma ono jednak charakter częściowy, bowiem obserwowalne jest ukryte trwanie elementów religijnych. Teksty religijne (np. „Pieśń nad Pieśniami”) bywają też interpretowane w sposób świecki (jako historia o miłości dwojga ludzi).

Antropologowie społeczni konceptualizują rytuał jako sposób społecznej komunikacji czy też rodzaj zakodowanej informacji, a zatem warto odnieść poszczególne elementy humanistycznych rytuałów przejścia do szerszego kontekstu społeczno-kulturowego i podjąć próbę sformułowania odpowiedzi na główne pytanie badawcze: co jest w nich komunikowane? czy też: jakich zmian społecznych mogą być one komunikatem?

Dlaczego to jest ważne?

Analiza humanistycznych rytuałów przejścia może poszerzyć wiedzę o kultywowanych wartościach i normach pewnej grupy, która intencjonalnie rezygnuje z tradycyjnego, religijnego uświetniania ważnych momentów w życiu. Mój projekt ujawnia tworzenie się pozytywnej alternatywy dla religijnych ceremonii, opartej nie tylko na ich kontestowaniu, ale także na afirmowaniu wartości określanych jako „humanistyczne”. Co więcej, pokazuje istotność samej idei rytuałów przejścia jako symbolicznego zaznaczenia przełomowych momentów w życiu człowieka, które pozostają ważne nawet wtedy, gdy sama instytucjonalna religia traci na znaczeniu.

Co robię poza nauką?

W chwilach, których nie poświęcam nauce realizuję się jako pasjonatka jazdy konnej i kociego mruczenia.
Mgr Agata Rejowska-Pasek jest doktorantką w Zakładzie Antropologii Społecznej Instytutu Socjologii UJ.
Promotorką pracy jest dr hab. Grażyna Kubica-Heller.
Published Date: 11.03.2019
Published by: Olga Maciejewska