24 czerwca 2021 r.

Kilka słów o wykładzie:

Wykład poświęcony próbie odpowiedzi na pytanie, dlaczego „system kościelny” odniósł tak ogromny i trwały historycznie sukces. „System kościelny” to zespół wyobrażeń, decyzji i powiązanych z nimi reguł postępowania, które od połowy pierwszego wieku naszej ery decydują o tym, że chrześcijaństwo istnieje w formie „Kościoła” czy też „Kościołów”. „System kościelny” nie utożsamia się po prostu z tym czy innym Kościołem, ale stanowi zasadę i wewnętrzną formułę istnienia każdego chrześcijańskiego Kościoła w każdym momencie jego historii. System kościelny jest skuteczną maszyną społeczną opartą na spontanicznie stworzonym fantazmacie. Sukces tego rodzaju fantazmatycznych maszyn społecznych i współtworzących je ludzi, czyli struktur lub systemów społecznych zorganizowanych wokół świadomości fantazmatycznej opiera się na trzech przesłankach, które, by do owego sukcesu doprowadzić, muszą wystąpić i zadziałać razem. 1’ Pierwszą przesłanką, na której opiera się sukces fantazmatycznych maszyn społecznych i współtworzących je ludzi, jest skuteczny dostęp do znacznej grupy osób niedocenionych w dotychczasowym układzie relacji społecznych lub wręcz uważanych w nim za zbędne. Chodzi o przejęcie takich osób i dostarczanej przez nie potencjalnej energii na rzecz rodzącej się nowej struktury. Przejęcie staje się skuteczne, jeśli można takim osobom zaimplementować przekonanie, że właśnie zostały wyrwane z dotychczasowego stanu niedocenienia na rzecz nowej, wyższej pozycji społecznej (cokolwiek miałoby to znaczyć). Przejęcie takie, a za nim sukcesy opartej na nim społecznej struktury okazują się trwałe, jeśli zostanie równocześnie stworzony społeczny mechanizm pokoleniowej replikacji „niedocenionych”, który pozwala uruchamiać opisany tu proces wciąż na nowo. 2’ Drugą przesłanką, na której opiera się sukces takich maszyn, jest wytworzenie innowacyjnego (a zarazem zazwyczaj manipulacyjnego) języka, czyli takiej nowej ramy językowej, która odpowiednio wyrazi nową tożsamość społeczności współtworzącej ową nową strukturę. 3’ Trzecią przesłanką, na której opiera się sukces takich maszyn, jest uruchomienie w formującej się nowej społeczności „kontrpolityki”, czyli takich procesów, które wprawdzie w niczym nie posuwają naprzód cywilizacyjnego rozwoju społeczności, o którą chodzi, i w gruncie rzeczy nie zmieniają też jej usytuowania, ale dostarczają członkom takiej społeczności (nowego) poczucia suwerenności i suwerennego działania lub choćby tylko pragmatycznego poczucia „bycia na swoim miejscu”.

Profesor Tomasz Polak

Zapraszamy do obejrzenia Zaproszenia Profesora Tomasza Polaka na wykład

prof. dr hab. Tomasz Polak - profesor zwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, współtwórca wraz z dr Beatą Anną Polak Pracowni Pytań Granicznych UAM (2006). Do roku 2007 pracował jako duchowny katolicki i teolog na Wydziale Teologicznym UAM, a po odejściu ze stanu duchownego i apostazji z Kościoła Katolickiego, pracuje jako profesor we wspomnianej Pracowni.

Zajmuje się analizą systemów społecznych, teorią maszyn społecznych i kwestiami granicznymi kultury i polityki. Ostatnio wydał „System kościelny, czyli przewagi pana K.” (Poznań 2020).

Organizator:
Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Współorganizatorzy:
Interdyscyplinarne Centrum Analiz Społeczno-Prawnych UJ
Sekcja Socjologii Prawa Polskiego Towarzystwa Socjologicznego