Zapraszamy serdecznie na kolejne seminarium
Zakładu Antropologii Społecznej Instytutu Socjologii UJ

UWAGA!!!
Wyjątkowo spotykamy się w gościnnej siedzibie Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ
przy ulica Reymonta 4, sala 023

Termin spotkania: 21 marca 2024 r., godzina 9:00

Tym razem posłuchamy wystąpienia prof. Dominika Bartmańskiego z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie

Tytuł wystąpienia:
Ikoniczne zaćmienie i antynomie antropologii. Kilka uwag o znaczeniu teorii znaczenia Bronisława Malinowskiego

Abstrakt:

Za życia Bronisław Malinowski (1884-1942) stał się nie tylko jedną z założycielskich postaci nowoczesnej antropologii społecznej, ale także kontrowersyjnym polemistą i trans-dyscyplinarnym celebrytą naukowym, który wpłynął na kluczowych socjologów anglosaskich kolejnych pokoleń, takich jak Parsons (bezpośrednio) czy Goffman (pośrednio), oraz rzucał wyzwanie wielkim intelektualistom swoich czasów takich jak Durkheim czy Freud. Choć pozostaje on do dziś niekwestionowanym klasykiem antropologii, jego sława poza nią w pokrewnych dziedzinach – na przykład w socjologii kulturowej – została relatywnie przyćmiona już w parę dekad po śmierci, a z nią jego pionierska koncepcja języka i magii, w której otwarcie pokładał duże socjologiczne nadzieje. Skąd ten obrót zdarzeń i jakie może być jego znaczenie dziś? Wydaje się, że los teorii Malinowskiego ma związek z dwiema powiązanymi ze sobą dynamikami. Z jednej strony, nawet we współczesnej antropologii anglojęzycznej Malinowski zaklasyfikowany jest jako klasyczny "stymulujący geniusz" etnograficznych badań terenowych a nie jako teoretyk kultury o wartości trans-dyscyplinarnej. Z drugiej strony, już we wczesnych latach dwudziestych XX wieku Malinowski był trudnym do sklasyfikowania pionierem performatywnej koncepcji znaczenia, którą dekadę później opracował jako "etnograficzną teorię języka" w kontekście swojego wpływowego pojęcia magii. Jako wyraźna, lecz (właśnie dlatego?) przeoczona prefiguracja performatywnej filozofii języka Wittgensteina i Austina z lat 50 i 60, ta podwójnie” egzotyczna” teoria stała się tym samym ofiarą (nie jedyna) tego, co heurystycznie nazywam tu ‘ikonicznym zaćmieniem’. W rezultacie była i jest ona efektywnie nieznana szerokiej publiczności akademickiej, która znajdowała się pod wpływem wygodnych, bo pozornie uniwersalnych abstrakcji tzw. zwrotu lingwistycznego w naukach humanistycznych, do dziś zakotwiczonych w ówczesnej szkole oxfordzkiej i jej późniejszych głośnych derywacjach. Choć postulowany przez Malinowskiego swoisty ‘realizm magiczny’ padł z czasem na podatny grunt wśród specjalistów, np. w etnografii lingwistycznej, nie przyjął się on szerzej ani w filozofii, ani w pokrewnych naukach społecznych takich, jak socjologia czy Cultural Studies. Można więc dziś mówić o stu latach jego samotności. Sytuacja ta nie jest jednak tylko przypadkiem dla historyków, lecz wciąż żywym materiałem dla badaczy kultury, ponieważ odsłania ona zarówno wciąż obecna ‘zewnętrzną’ mechanikę współistnienia i wypierania jednych narracji teoretycznych przez inne w globalnej dystrybucji wiedzy, jak również ‘wewnętrzną” logikę teorii społecznej”, a zwłaszcza jej trudno przezwyciężalne antynomie (Alexander) i i jeszcze trudniej przezwyciężalne genealogie (Collins). Co więcej, te kwestie ‘formy’ prac Malinowskiego były pod znacznym wpływem ich ‘treści’ i vice versa – fakt o kapitalnym znaczeniu dla współczesnych reinterpretacji autora ”Argonautów zachodniego Pacyfiku”.

Dominik Bartmański - socjolog i teoretyk kultury, absolwent politologii (2002) i socjologii (2005) UJ, w latach 2005-2011 na studiach doktoranckich w Yale University w USA, gdzie uzyskał doktorat z wyróżnieniem w Center for Cultural Sociology. Przez ostatnie 10 lat w Berlinie, najpierw w Technische Universität Berlin w katedrze socjologii przestrzeni i miasta kierowanej przez Martine Löw, gdzie habilitował się w 2018 roku, a od dwóch lat przy Katedrze Teorii i Socjologii Kultury Andreasa Reckwitza w Uniwersytecie Humboldta jako Heisenberg Fellow, prestiżowym pięcioletnim stypendium Niemieckiej Fundacji Nauki (DFG). Publikował w wielu czasopismach naukowych takich, jak European Journal of Social Theory, American Journal of Cultural Sociology, Urban Studies, CITY, Acta Sociologica, etc. Wraz z Jeffreyem Alexandrem, współautor i współredaktor tomu “Iconic Power” z 2012 roku. Wraz z Ianem Woodwardem, autor dwóch monografii o współczesnych niezależnych scenach muzycznych,” Vinyl: The Analog Record in the Digital Age” (2015) i „Labels: Making Independent Music” (2020), obie opublikowane przez Bloomsbury w Londynie. Najnowsza książka” Matters of Revolution” ukazała się nakładem Routledge jesienią 2022.